2024 жылғы 9 желтоқсанда Джакартада Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институты (ҚСЗИ) мен Индонезияның сыртқы саясат қауымдастығы (FPCI) арасындағы ынтымақтастық туралы меморандум шеңберінде құрылған Қазақстан – Индонезия сараптамалық кеңесінің бірінші отырысы өтті.
Қазақстан Республикасының Индонезия Республикасындағы Елшілігі ұйымдастырған Сараптамалық кеңестің отырысына келесі институттар мен ұйымдардың басшылары мен өкілдері қатысты: Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы ҚСЗИ директоры Еркін Тұқымов, ҚСЗИ Азиялық зерттеулер бөлімінің басшысы Айдар Құрмашев, ҚСЗИ Азиялық зерттеулер бөлімінің бас сарапшысы Әлия Мұсабекова, Индонезияның сыртқы саясат қауымдастығының төрағасы Дино Патти Джалал, Қазақстанның Индонезиядағы Елшісі Сержан Әбдікәрімов, Азиялық зерттеулер институтының директоры Сұлтан Әкімбеков, Pembangunan Nasional Veteran Jakarta университеті жанындағы Орталық Азияны зерттеу орталығының басшысы Б. Сусанто.
Отырыс ҚСЗИ директоры Еркін Тұқымовтың бейне сәлемдемесімен ашылды. Өз сөзінде ол өңіраралық ынтымақтастықты дамыту үшін іс-шараның маңыздылығын атап өтті: «Қазақстан мен Индонезия орта державалар ретінде қазіргі геосаяси ландшафтта маңызды рөл атқарады, «ұтымдылықтың байланыстырушысы» ретінде қызмет етеді және жаһандық бейбітшілік пен тұрақты даму үшін диалогқа ықпал етеді.
Сараптамалық кеңестің тиімді жұмыс істеуі үшін өзара тиімді тақырыптарға назар аудару қажет. Мысалы, Орталық және Оңтүстік-Шығыс Азия арасындағы аймақаралық байланыс пен каскадты өндіріс тізбектерін құру туралы талқылауға болады. 2023 жылы Қазақстан шикізаттық емес тауарлар экспортының географиясын 135 елге дейін кеңейтті, бұл ретте Шығыс Азияда айтарлықтай өсім байқалады: Қытай (+8%), Оңтүстік Корея (+26%), Вьетнам (+46%). Бұл экономикалық ынтымақтастықтың болашағына жол ашады.
Тағы бір маңызды тақырып – орта державалардың дипломатиясы, әлемдік державалармен өзара әрекеттесу стратегияларымен алмасу. Стратегиялық автономияны сақтау мен өңірлік тұрақтылықты нығайтудың табысты тәсілдерін бірлесіп зерттеу, сондай-ақ ғылыми мақалалармен, Талдамалық есептермен және кейстермен алмасу екі ел үшін де пайдалы болады».
ҚСЗИ Азиялық зерттеулер бөлімінің басшысы Айдар Құрмашев Қазақстанның орта держава ретіндегі рөліне және оның жаһандық алпауыт державалармен өзара әрекеттестігіне көзқарасына арналған баяндама жасады. Өз сөзінде ол Қазақстанның сыртқы саясатының үш негізгі бағытын атап өтті: экономикалық дипломатия, ұлттық мүдделерді қорғау және өңіраралық ынтымақтастықты дамыту. Сондай-ақ А. Құрмашев елдің демографиялық және экономикалық артықшылықтарын атап өтті: «Халықтың жартысына жуығы 30 жасқа толмаған Қазақстанның демографиялық дивиденді экономиканы жаңғырту және әлеуметтік институттарды нығайту үшін бірегей мүмкіндік береді».
Өсіп келе жатқан поляризация жағдайында орта державалардың стратегиялық өзара іс-қимылының қажеттілігіне ерекше назар аударылды: «Қазақстан мен Индонезия сияқты орта державалар тәжірибе алмасу және ынтымақтастық үшін жаңа платформалар құру арқылы тұрақтылық пен тұрақты дамуға үлес қоса алады».
ҚСЗИ Азиялық зерттеулер бөлімінің бас сарапшысы Әлия Мұсабекова да онлайн-форматта баяндама жасады:
«Орталық Азия елдері өздерінің негізгі әлеуметтік-экономикалық қажеттіліктерін қанағаттандыруға ұмтылады, сонымен бірге өте тұрақсыз жаһандық жағдайда өз рөлдерін қайта бөлуге айтарлықтай ресурстар бөледі. Егер Орталық Азиядағы өңірлік интеграцияға не ықпал ететінін қарастыратын болсақ, үш негізгі факторды – жалпы қауіптерді, өзара байланыстылықты, өңірлік бірегейлікті ажыратуға болады».
Отырысқа Орталық және Оңтүстік-Шығыс Азиядағы интеграциялық процестер, жаһандық державалармен қарым-қатынасты басқару тетіктері және экономикалық өзара іс-қимыл перспективалары бойынша пікірталастар кірді. Қатысушылар Сараптамалық кеңес серіктестікті дамыту және бірлескен шешімдерді әзірлеу үшін маңызды алаң болатынына келісті.
Іс-шара Қазақстан мен Индонезия арасындағы байланыстарды нығайту, сондай-ақ Орталық және Оңтүстік-шығыс Азия арасындағы неғұрлым орнықты және өзара тиімді қатынастарды құру жолындағы маңызды қадам болды.
