ҚР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институты Қазақстанның болашақ бейнесін айқындауға арналған ұзақ мерзімді зерттеуге бастамашы болды. Бірінші кезең – әлеуметтік сауалнама жүргізу – өткен жылы жүзеге асырылды. Ауқымды жұмыстың жалғасы «Қазақстан – 2044» символикалық картасын жасау болды. Ол үшін 2024 жылдың басында жастардың қатысуымен фокус-топтық пікірталастар ұйымдастырылды. Нәтижесінде елдің болашағын қалыптастыратын 500-ден астам бейне алынды.
Жобаның бастапқы кезеңінің нәтижелері алғаш рет ағымдағы жылдың 28 мамырында Астана қаласында «ҚСЗИ GPS: Gylym. Pikir. Sayasat» Ұлттық сараптама алаңында сарапшылар қауымдастығының назарына ұсынылды. Іс-шараның жалғасы 2024 жылғы 7 маусымда Алматы қаласының ҚР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтының өкілдігінде жергілікті сарапшылар қауымдастығының қатысуымен өтті.
ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ директоры Еркін Тұқымов отырыстың басында алғы сөз сөйлеп, қоғамның өзінде және жанында болып жатқан әлеуметтік-экономикалық және саяси сын-қатерлерді байқау маңызды екенін атап өтті: «Соңғы екі онжылдықтағы дағдарыстар болашақтың қаншалықты күрделі және белгісіз болуы мүмкін екенін көрсетеді. Геосаяси конфигурациялардың өзгеруі, халықаралық күн тәртібін қалыптастыруға арналған жаңа платформалардың пайда болуы, сондай-ақ экологиялық сын-қатерлер – осының бәрі қазіргі заманның күрделілігін сипаттайтын XXI ғасырдағы белгісіздік көрсеткіштері болып табылады. Және біздің назарымызды қоғам үшін күтпеген оқиғалардың тәуекелдері мен ықтимал салдарын зерттеуге бағыттайды. Қазақстан үшін белгісіздік дәуірі неде? XXI ғасырдағы екі негізгі қауіп – кедейлік пен климаттың өзгеруі – біздің елмен тікелей байланысты. Адами капиталдың төмендеуі, кедейлер мен байлар арасындағы алшақтық, мәдени лагги, тілдік дифференциация – біз көптеген күрделі мәселелерге тап боламыз. Біздің қоғам көп қабатты және оның артықшылықтары бар, бірақ біз әлі де біріктіретін идеяны іздейміз.
Сондықтан болашақтың мүмкіндіктері мен қиындықтарын түсіну өте маңызды. Бүгінгі таңда мемлекеттік саясатты қалыптастыру үшін дәстүрлі түрде ел халқының өсуін немесе экономикалық өзгерістерді болжау жеткіліксіз.
Бұл проблемалардың тереңдігі мен ауырлығы бізден Қазақстан үшін болашақтың ықтимал сценарийлерін мұқият пысықтауды талап етеді. Демек, болашақтың бейнелерін зерделеу қажеттілігі туындайды, өйткені қазақстандық қоғамның мәдени және базалық құндылықтарының өзгеруі сөзсіз. Сонымен бірге қоғамның құндылықтары мен дәстүрлері бір-біріне қайшы келмеуі керек».
Алматылық ҚСЗИ GPS: Gylym. Pikir. Sayasat. отырысы кезінде «QAMaxis» компаниясының директоры Айдархан Құсайынов; «Альтернатива» өзекті зерттеулер орталығының директоры Андрей Чеботарев; Jusan Analytics командасының басшысы, басқарушы директор Әнуар Қуандықов; ҚР ҒЖБМ ФСДИ Саяси зерттеулер орталығының басшысы Айдар Амребаев; Әл-Фараби ат. ҚазҰУ Саясаттану және саяси технологиялар кафедрасының меңгерушісі Гүлнара Нәсімова; Әл-Фараби ат. ҚазҰУ Философия кафедрасының меңгерушісі Әсет Құранбек; Қазақстан-Неміс университетінің Экономика және кәсіпкерлік факультетінің деканы Әсем Әбдунұрова; Алматы Менеджмент Университетінің (AlmaU) аға оқытушысы Рим Абдуллин; Әл-Фараби ат. ҚазҰУ Қытайтану кафедрасының доценті Динара Дәуен; философ, дінтанушы Ғалым Жүсіпбек; Eurasian Center For People Management жобаларының жетекшісі Қайым Сұлтанбек Қазақстанның болашақ көрінісіне қатысты өз көзқарастарымен бөлісті.
Кездесуге креативті индустрия өкілдері де белсенді қатысты: Гүлнар Әбікеева, кинотанушы және киносыншы, Қазақстан киносыншылары қауымдастығының президенті; Дәурен Тюлеев, «Дом на Барибаева, 36» Креативті хабының директоры және негізін қалаушысы; Данияр Қосназаров, Qazaq Republic танымал киім брендінің маркетинг жөніндегі директоры; Ерқанат Заитов, Қазақстандағы урбанистика орталығының / «Бюро Prospekt» ЖШС / НЕсанаторий креативті хабының негізін қалаушы және басышсы; Шыңғыс Мұқан, Mazmundama жобасының негізін қалаушысы; Бақытжан Бұхарбай, саясаттанушы, кітап шығарушы, AmalBooks баспасының басшысы.
Ұлттық сараптама алаңына қатысушылардың көзқарастары мен ұсыныстары болашақта біздің қандай мүмкіндіктер мен сын-тегеуріндеріміздің барын түсінуге мүмкіндік берді. Талқылау барысында сарапшылар халықтың көпшілігі Қазақстанның болашағын оң тұрғыдан көретінін, бұл ретте ұлттық мүдделерге қайшы келетін белгілі бір үрдістердің бар екенін атап өтті. Қазақстандықтардың өмірінде елдің даму парадигмасына енгізілуі тиіс дәстүрлі және мәдени құндылықтардың шешуші рөл атқаратыны атап өтілді.
Сарапшылар болашаққа қатысты «Біз кімбіз және қандай жолмен дамудамыз?» сұрағына жауап бере отырып, қазіргі Қазақстанның бейнесін құру кезінде шектен шықпай, алтын ортаны ұстану керек деген ойға келді. Бұл тұрғыда олар жеке дамуға және өз күштеріне сүйенуге ұмтылған қазақстандық жастардың көңіл-күйін оң бағалайды.
