Жаңа жылдың алғашқы күндері, қаңтар оқиғасының екіжылдығы қарсаңында Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев елімізде жүргізіліп жатқан саяси реформалар туралы өз ойымен бөлісті. Президент реформа саясатының маңызды нәтижелерінің бірі ретінде Конституциялық сотты қайта құрудың маңыздылығын атап өтті. Сұхбат ашықтық пен әділеттілікке ұмтылу басты мақсатқа айналған Қазақстан дамуының жаңа кезеңіне арналады.
Конституциялық сот 2023 жылдың 1 қаңтарынан бастап жаңа форматта жұмыс істей бастады. Бұрын бұл институт 1993-1995 жылдар аралығында болған. Бүгінгі күні ол еліміздің құқықтық жүйесінің құрамдас бөлігіне айналды. Құрылған күннен бастап жарты жыл ішінде 18 істі қараған бұл органның маңыздылығына Президент баса назар аударды. Төрт мыңнан асқан өтініштердің жалпы санының аясында Қылмыстық іс жүргізу және Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекс мәселелеріне ерекше назар аударылды.
Реформалардың маңызды аспектісі азаматтардың белсенді қатысуы болды. Конституциялық сотқа түскен 4 мыңнан астам өтініш халықтың сот төрелігіне және заңдылықты құрметтеуге деген терең сұранысын көрсетеді. Астана, Алматы қалалары мен Қостанай облысы сияқты өңірлер жоғары азаматтық белсенділік танытып, еліміздің құқықтық жүйесі мен құқықтық мәдениетін қалыптастыруға үлес қосты.
Конституциялық соттың құрылуы биліктің бөлінуіне және конституциялық принциптердің сақталуына бақылауды қамтамасыз етуге ұмтылуға ерекше мән береді. Конституциялық сот шешімдерінің түпкілікті күші бар, бұл оның сот төрелігі жүйесіндегі тәуелсіз және беделді орган ретіндегі рөлін көрсетеді.
Қазақстанда Конституциялық соттың қайта жаңғыруы заңдылықты нығайтудың және азаматтардың конституциялық құқықтарының сақталуына кепілдік берудің маңызды кезеңіне айналады. Сот қызметінің алғашқы айларындағы жұмысы және өтініштердің жоғары деңгейі оның үнемі өзгеріп отыратын саяси және әлеуметтік жағдайда азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау жүйесінің құрамдас бөлігіне айналып келе жатқанын көрсетеді.
Айдана Акесина,
ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ Стратегиялық талдау бөлімінің бас сарапшысы
