Кеше Ташкентте Орталық Азия халықаралық институтының (ОАХИ) бастамасымен «Орталық Азия және Парсы шығанағы араб мемлекеттерінің әріптестік кеңесі: басымдықтары мен келешегі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті.
Орталық Азия елдерін Қазақстан Республикасының Өзбекстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Бейбіт Атамқұлов, Тәжікстан Республикасы елшілігінің кеңесші-елшісі Сафарамин Сафарзода және Қырғыз Республикасы елшілігінің кеңесшісі Дастан Ниязалиев таныстырды. Сондай-ақ іс-шараға дипломатиялық миссиялардың басшылары мен Шығанақ елдерінің аға дипломаттары қатысты.
Дөңгелек үстел жұмысына Сауд Арабиясының жетекші мемлекеттік Зерттеу және ақпарат орталығының жетекшісі М.ат-Түрки, ұлттық талдау орталықтары мен ғылыми-зерттеу институттарының өкілдері (Ғылым академиясы, ХҚАТО, ЭЗРО, САЗИ, Ислам академиясы және басқалар) қатысты.
Қатысушылар 2023 жылғы 19-20 шілдеде Джидда қаласында өткен Орталық Азия және Шығанақтағы араб мемлекеттерінің ынтымақтастық кеңесі бірінші саммитінің қорытындыларын талқылап, ынтымақтастық перспективаларына қатысты пікір алмасты, өңірлер арасындағы байланыстарды нығайтудың басым бағыттарын белгіледі.
Қазақстанның Өзбекстандағы елшісі Бейбіт Атамқұловтың пікірінше, Орталық Азия шеңберіндегі мемлекеттер ынтымақтастығын жандандыру және өңірдің жаһандық маңыздылығын нығайту «көпжоспарлы өзара әрекеттестікті кеңейту үшін жаңа мүмкіндіктер» ашады. Б. Атамқұловтың айтуынша, Қазақстан қысқа мерзімде 100 тауар позициясы бойынша Шығанақ елдеріне экспортын 400 млн долларға жуық сомаға ұлғайтуға дайын.
«БАӘ Қазақстанның Таяу Шығыстағы ірі сауда серіктестерінің бірі және екі ел арасындағы өзара тауар айналымы 700 миллион доллардан асады», – деді Қазақстанның Өзбекстандағы елшісі. UNCTAD есебіне сәйкес, өткен жылы ғана Орталық Азияға таза инвестициялар ағыны 40 пайызға артып, 10 миллиард долларды құрады. «Біз Транскаспий халықаралық көлік маршрутының жүк ағынын жоспарлы түрде ұлғайтуға және оны 2030 жылға қарай жылына 500 мың контейнерге дейін жеткізуге ниеттіміз. Сонымен қатар Қазақстан «Солтүстік – Оңтүстік» халықаралық көлік дәлізін дамыту бойынша шаралар қабылдауда», – деді Атамқұлов.
Энергетикалық ынтымақтастықты тереңдету тақырыбы да қозғалды. Мәселен, Орталық Азия мемлекеттерінің аумағында 30 млрд тоннадан астам барланған мұнай қоры және 20 трлн текше метрден астам газ бар. Бұл аймақты мұнай-газ ресурстарының көлемі бойынша Араб түбегінен кейінгі екінші орынға шығарады.
Сонымен қатар кездесуде азық-түлік қауіпсіздігі, араб елдеріне агроөнеркәсіптік кешен тауарларын экспорттық жеткізу құрылымын әртараптандыру тақырыптары талқыланды. Өңіраралық туризм мәселелері және «Шығанақ — Орталық Азия» бірыңғай визасыз туристік кеңістігін құру және тағы басқалар. Тараптар түрлі диалог алаңдарын дамыту арқылы өңірлік ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өтті.
Айта кетерлік жайт, Орталық Азия және Шығанақтағы араб мемлекеттерінің ынтымақтастық кеңесінің бірінші саммитінде Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанның өзара орнықты өсуі мен өркендеуін қамтамасыз ету мақсатында ынтымақтастықты нығайтуға ұмтылысын растайтын бірқатар бастамаларды көтерді.
