Марат Рамазанов,
ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ
Еуропалық және америкалық зерттеулер
бөлімінің бас сарапшысы
2025 жылдың 18 мамырында Польшада президенттік сайлау өтеді, бұл елдің ішкі саясатында ғана емес, сонымен қатар Еуропалық геосаясаттың кең контекстінде де маңызды кезең болуы мүмкін. Қажет болған жағдайда екінші тур 1 маусымда өтеді.
Мемлекет басшысы лауазымына билеуші партияның да, оппозицияның да өкілдері үміткер, алайда негізгі күрес Варшава мэрі Рафал Тшасковский (Азаматтық коалиция) мен Ұлттық еске алу институтының директоры Кароль Навроцкий (Құқық және әділеттілік) арасында өрбиді. Славомир Ментценнің (Бостандық және Тәуелсіздік конфедерациясынан), Шимон Холовняның («Үшінші жол» блогынан) және Магдалена Беяттың («Жаңа солшылдар» партиясы ұсынған) жеңіске жету мүмкіндігі әлдеқайда аз.
Әртараптандырылған сыртқы саясатты және Еуропалық Одақпен белсенді ынтымақтастықты қалыптастыратын Қазақстан үшін Польшадағы оқиғалардың дамуы ерекше маңызға ие. Польша екіжақты диалог аясында да, халықаралық ұйымдар алаңдарында да Қазақстанның Орталық және Шығыс Еуропадағы негізгі әріптестерінің бірі болып қала береді.
Екі елдің экономикалық өзара іс-қимылы тұрақты өсуді көрсетеді. 2024 жылдың қорытындысы бойынша тауар айналымы $1,12 млрд құрады, бұл ретте Польшаға қазақстандық экспорттың жартысына жуығы қайта өңдеу өнеркәсібі мен агросектор өнімдеріне тиесілі. Польша ЕО елдері арасында Орталық Азия елдерімен сауда көлемі бойынша көш бастап тұр, ал поляк компанияларының Қазақстан экономикасына тікелей инвестициялары 2005 жылдан бері $500 млн-нан асты.
Ынтымақтастықта көлік-логистика саласы ерекше орын алады. Жүк ағындарын жаһандық қайта бөлу аясында Польша мен Қазақстан біртіндеп Еуропа мен Азияны байланыстыратын стратегиялық транзиттік хабтарға айналуда. Трансқазақстандық дәліз және басқа да бастамалар шеңберінде маршруттарды дамыту екі елдің экономикалық егемендігін нығайтуға және дәстүрлі маршруттарға тәуелділікті төмендетуге ықпал етеді.
Гуманитарлық және білім беру күн тәртібі де белсенді дамып келеді. Польшада 3 мыңнан астам қазақстандық студент оқиды, мәдени орталықтар жұмыс істейді, ал Қазақстанда шамамен 35 мың адамнан тұратын поляк диаспорасы ұйымдары белсенді жұмыс істейді. Парламентаралық достық топтары азаматтық қоғам деңгейінде диалогты сақтауда және халықтық дипломатияны ілгерілетуде маңызды рөл атқарады.
Тұрақты саяси байланыстар, тұрақты үкіметаралық консультациялар, жоғары деңгейдегі диалог — осының бәрі Қазақстан-Польша әріптестігінің берік архитектурасын қалыптастырады. Сайлау нәтижесі қандай болмасын, бір нәрсе анық: Астана мен Варшава арасындағы стратегиялық ынтымақтастық орнықты дамуға, транспарентті сыртқы саясатқа және Еуразиядағы көпжақты байланыстарды кеңейтуге өзара қызығушылықты көрсете отырып, сақталып, нығайтылатын болады.
