Көптеген басқа елдер сияқты Қазақстан да жаңа технологиялық тәртіпке көшуден туындаған жаһандық өзгерістерге тап болуда. Цифрландыру мен инновация жаһандық экономикаға айтарлықтай әсер етеді. Бұл трансформацияның ең көрнекті салдарының бірі елдер арасындағы және мемлекеттер ішіндегі әртүрлі әлеуметтік топтар арасындағы әлеуметтік-экономикалық теңсіздіктің артуы болып табылады.
Қазақстан өз саясатында адами капиталды дамыту негізгі элементке айналған инклюзивті экономикаға басымдық береді.
Үкіметтің кеңейтілген отырысында айтылған бастамалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған кең ауқымды әлеуметтік-экономикалық реформалардың заңды жалғасы болып табылады.
Біріншіден, білім беру қызметінің қолжетімділігі мен сапасы үнемі назарда. «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы 2025 жылы аяқталады. Республика бойынша жоғары заманауи стандарттарға сәйкес келетін қолдау мектептерінің кең желісі құрылуда. Үш жылдың ішінде барлық өңірлерде қосымша 1300 мектеп жаңартылады, бұл оқушылар орнының тапшылығын азайтады. Сонымен қатар, «Жұмысшы мамандықтары жылы» кәсіптік-техникалық білім беру жүйесін жаңғыртудың бастауы болды. Барлық техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары үшін оқу жоспарлары мен мемлекеттік тапсырыс көлемін қайта қарау жоспарлануда. Бұл өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, еңбек нарығында сұранысқа ие кадрларды дайындауға мүмкіндік береді.
Екіншіден, денсаулық сақтау жүйесі де тез өзгеретін жағдайларға бейімделуі керек. «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында 2024 жылы 460 медициналық нысан салынды. Жиын барысында үкімет пен әкімдерге барлық нысандардың құрылысын 2026 жылдың соңына дейін аяқтау тапсырылды. Сонымен қатар, тиісті заңнаманы жетілдіру бөлігінде міндетті медициналық сақтандыру жүйесін реформалау жеделдетілетін болады.
Үшіншіден, экономиканы жаңғыртудың өсіп келе жатқан қажеттіліктерін ескере отырып, елге инвестиция тарту экономикалық стратегияның негізгі мәселесі болып табылады. Инвесторлар үшін преференциялар мен кепілдіктер кешенін қоса алғанда, шетелдік және отандық инвестицияларды ынталандыру бойынша қосымша шаралар әзірленетін болады. Бұл ретте инвесторлардан мемлекет алдындағы бірқатар міндеттемелерді орындау талап етіледі. Бұл жұмыс орындарын сақтау, өндірісті жаңғырту, сонымен қатар экологиялық талаптарды сақтау дегенді білдіреді.
Ел алдында тұрған мәселе – демографиялық өсу. Елімізде жыл сайын 400 мыңға жуық бала дүниеге келеді, бұл еңбек нарығы мен инфрақұрылымға қатты әсер етеді. Бұл үрдіс мемлекеттен әлеуметтік және экономикалық саясатты жоспарлауға стратегиялық көзқарасты талап етеді.
Анна Алшанская,
ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ
Экономикалық саясатты талдау бөлімінің басшысы
